اثری نو از راوی فولکلور لرستان؛ فرهنگ تطبیقی واژگان لُری و لَکی
به گزارش وبلاگ سمیه، به گزارش خبرنگار خبرنگاران در لرستان، در سال های اخیر شاهد چاپ و نشر واژگان لُری و لکی از سوی پژوهشگران لرستانی هستیم، لرستان گستره جغرافیایی وسیعی دارد که در این حوزه، زبان ها و لهجه های گوناگونی وجود دارد که هنوز ناشناخته اند و برای پژوهشگران و زبان شناسان جای کار دارد.
علی مردان عسکری عالم از محققان و نویسندگان لرستانی و به تعبیری دانشی مردی است که به هویت شناسی فرهنگ قوم لر بها داد. وی در سال 1328 خورشیدی در روستای عالم آباد الشتر به جهان آمد، تحصیلات ابتدایی تا پایان ششم ابتدایی را در دبستان همت اکبرآباد گذراند و بعد از آن به دلیل نداشتن امکانات کافی و دوری از مرکز شهرستان، نتوانست ادامه تحصیل دهد و ناچار همراه خانواده به اُمور روزمره کشاورزی پرداخت.
علاقه عسکری عالم به کتاب و کتاب خوانی، موجب شد در کنار کار و کوشش، همیشه به خواندن و یاد گرفتن دانش کتابی بپردازد. او با شور و شوق فراوان کتاب های مورد علاقه خود را تهیه می کرد و می خواند. به گونه ای که در خانه روستایی عسکری عالم، آثار ادبی و فرهنگی شعرا و نویسندگانی چون: فردوسی، تاریخ ایران باستان، سعدی، حافظ، ویکتور هوگو، الکساندر دوما و صادق راهنمایی، اسکندرنامه، فلک ناز و خورشید آفرین، کتاب هایی همانند فرهاد و شیرین، لیلی و مجنون، مجلات ادبی گوناگون یافت می شد.
راوی فروتن فولکلور لرستان، از همان دوران ابتدایی، همکاری خود را با برنامه فرهنگ مردم در رادیو شروع کرد و به گردآوری مطالب درباره باورها، آیین ها، قصه ها و متل های عامیانه، رسم و رسوم و آداب مردم، برای آن رادیو پرداخت.
در سال 1362 همکاری خود را با مطبوعات مختلف به صورت داستان های کوتاه طنز، در مجلاتی مانند: هفته نامه کتاب، جهانی ورزش، خانواده، گل آقا، صدای ملت، بامداد لرستان، تبلور اندیشه، اقتصاد لرستان و … به چاپ رساند.
در سال 1390 از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان نویسنده برتر لرستان شناخته شد و در اسفندماه سال 1399 در مراسم عصر کتاب که از سوی معاونت فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان با همکاری موسسه خانه کتاب برگزار گردید، به عنوان یکی از مفاخر فرهنگی لرستان از وی تجلیل به عمل آمد.
تا کنون 24 عنوان کتاب از آثار مرد سلسله و افسانه (علی مردان عسکری عالم) منتشر شده است. وی در حوزه فرهنگ مردم دو کتاب فرهنگ واژگان لکی و فرهنگ واژگان لری را گردآوری و منتشر نموده و همیشه در این اندیشه بوده که بتواند در این حوزه کاری نو و تازه انجام دهد و پایان در تطبیق واژگان در لهجه های گوناگون لری و لکی در گستره لک و لر کتاب فرهنگ تطبیقی واژگان لری و لکی را گردآوری و تألیف کرد.
اگرچه فرهنگ واژگان لکی و فهلویات و زبانزدهای لکی خود مقوله ای جداست و تلفیق آن با دستور زبان لکی در یک جا نمی گنجد، مؤلف برای درک بهتر برخی از ترکیبات به ویژه اشعار و زبانزدهای لکی چکیده ای از ساختار زبان لکی را در مقدمه اثر بیان نموده تا خوانندگان در مطالعه واژگان و زبانزدها کمتر دچار اشکال شوند و عبارت ها را به راحتی بخوانند.
در این کتاب بیان شده، چون زبان لکی همانند زبان ترکی و کردی دارای ساختار مستقلی بوده و با گذشت زمان و رواج زبان ها و فرهنگ های مختلف که بر اثر تاخت و تاز مهاجمینی چون ترک، مغول، افغان و عرب ها دچار دگرگونی شده است در برخی مباحث کمبودهایی احساس شده بنابراین به توضیح نکاتی از ساختمان کلمات و دستور زبان لکی نیز پرداخته است.
تطبیق واژگان ایلات و طوائف لر زبان و لک زبان (بروجرد، بالاگریوه، پاپی، بختیاری، الیشتر، چگنی، خرم آباد، دره شهر، دورود، دهلران، سیلاخور، لک بیرانوند، لک طرهان، ملایر، نهاوند، لک دلفان و لک سیمره) در این فرهنگ ذکر شده اند.
کتاب فرهنگ تطبیقی واژگان لُری و لکی با 789 صفحه در قطع وزیری به وسیله انتشارات شاپورخواست با قیمت 220 هزار تومان با حمایت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است.
از دیگر آثار منتشر شده علی مردان عسکری عالم می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
فضول معرکه: مجموعه طنزهای هلیله / انتشارات افلاک 1380
پژاره / انتشارات افلاک 1381
ف ه ل وی ات ، ی ا پ ه ل وی ان ه ه ا ت ک ب ی ت های ک ه ن س ور و س وگ در زب ان ل ک ی / انتشارات افلاک 1382
ف ره ن گ واژه گ ان ل ری و ل ک ی ب ه ف ارس ی / انتشارات افلاک 1384
نقش و آیینه / انتشارات افلاک 1384
فرهنگ مثل های لری / انتشارات افلاک 1387
فرهنگ باورهای مردم لرستان / انتشارات شاپورخواست 1387
فرهنگ و باورهای مردم لرستان (ضرب المثل ها و تک بیت های سور و سوگ زبان لکی) / انتشارات شاپورخواست 1388
سی قاف / انتشارات افلاک 1388
فرهنگ باورهای مردم لرستان / انتشارات افلاک 1388
چل سرو و چنه چنه= چهل سرود و چیستان / انتشارات افلاک 1389 و 1394
افسانه ها و باورداشت های غرب ایران / انتشارات آرون 1390
چیستان های لری و لکی / انتشارات آرون 1392
حکایت ها و روایت ها در ضرب المثل های لری و لکی / انتشارات آرون 1392
فرهنگ عامه لرستان (فرهنگ مردم الیشتر) / انتشارات شاپورخواست 1395
طنزهای عالمانه / انتشارات شاپورخواست 1395
نمادها و اسطوره ها: (در ساختار ادبیات شفاهی مردم لرستان) / انتشارات شاپورخواست 1396
تلنگر: مجموعه طنزهای انتقادی، اجتماعی، اختلاسی / انتشارات شاپورخواست 1399
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران