پشت صحنه ویترین سریال ها - وبلاگ سمیه

به گزارش وبلاگ سمیه، کافی است از کنار خیابان عبور کنیم. اولین چیزی که نگاه ما را می دزدد، ویترین مغازه هاست که چطور پوشاک و دیگر لوازم در آن چیدمان شده است. مسلما هر چه ویترین خلاقانه تر باشد، نگاه عابران بیشتر جلب می گردد.

این ویترین در آثار نمایشی با شروع تیتراژ شروع می گردد؛ زیرا سازنده تیتراژ می تواند با یک اثر خلاقانه، قلاب را به دهان مخاطب بیندازد و بیننده تا حدودی در جریان اثری که می خواهد ببیند، باشد.

گاهی طراحان تیتراژ به کارهای ساده اما عمیق اکتفا می نمایند و بعضی دیگر به شکل گل درشت می پردازند.

طبیعی است هرکدام از تیتراژهای ساخته شده، قصه های خودشان را دارند اما همین شروع قصه می تواند راه رسیدن به دل بیننده را باز کند بنابراین کار سازندگان تیتراژ به هیچ وجه ساده نیست و باید با آرامش و تمرکز زیاد روی طرح هایشان کار نمایند و هر چه ایده بکرتر باشد، نگاه بیشتری از بینندگان را می دزدد. بنابراین نمی توان از موضوع تیتراژ خیلی ساده عبور کرد.

گرچه امروز به دلیل مشغله های فراوان گاهی بی توجه به ویترین آثار نمایشی هستیم اما این موضوع دلیل نمی گردد که قصه های آن را هم ندانیم. البته نسل های قدیمی تر که با کمبود آثار نمایشی روبه رو بودند، تیتراژ آثار نمایشی را با دقت بیشتری می دیدند تا متوجه شوند کدام یک از هنرمندان بازی می نمایند و حتی با شروع تیتراژ سر از موضوع اثر نمایشی دربیاورند.

از این رو وقتی سریالی رأس ساعت تعیینی پخش می شد، همه اعضای خانواده پای گیرنده ها می نشستند، حتی زمان تماشای تیتراژ آثار نفس هم نمی کشیدند به همین دلیل و به مرورزمان ساخت تیتراژ آثار نمایشی همچون ویترین حرفه ای از سوی تهیه نمایندگان جدی تر گرفته و تبدیل به کار تخصصی شد. حال ما در این گزارش سراغ تیتراژهای شروعین سریال های رمضانی رفته ایم که نقطه قوت و از عناصر شهرت یک سریال است و با سازندگان تیتراژ سریال های ماه رمضان به گفت وگو نشستیم.

ماجرای آینه های شکسته!

طراح تیتراژ: محراب مشهدبان

آثار قبلی: زیر خاکی 1، بیگانه ای با من است، سرگذشت، پرده نشین، پرگار، هشت و نیم دقیقه، همه چیز آنجاست، پیدا و پنهان و... .

طراح چه می گوید: پنج تا شش قسمت سریال آماده بود و من در جریان ماجرای قصه قرار گرفتم و متوجه شدم شخصیت های اصلی هر کدام چه قصه هایی دارند. به عنوان مثال کی دروغگو است؟ کی صداقت دارد؟ و... به همین دلیل بعد از صحبت با تهیه نماینده و کارگردان، سه اتود برایشان آماده کردم تا به طرح نهایی رسیدیم که شما بیننده آن هستید. با توجه به موقعیت هایی که شخصیت های قصه در آن قرار می گیرند و واکنش های متفاوتی هم دارند، به همین دلیل طرح آینه شکسته را انتخاب کردم که به این صورت چند پاره بودن شخصیت ها هم نشان بدهم و در تکه های شکسته شده تصویر بازیگران را قرار دادم و اگر دقت نموده باشید فرم آینه شکسته برای هر یک از شخصیت های قصه عظیم تر و کوچک تر می گردد که این هم نماینگر شخصیت های قصه های قصه است. البته من تصاویر را چیده بودم روی این آینه های شکسته و بعد تهیه نماینده خودش انتخاب کرد که هر یک از این تصاویر روی کدام آینه باشد. دلیل دیگرم برای انتخاب آینه شکسته موضوع سریال بود که گاهی قصه ها تلخ است. من در طول این سال ها ساخت تیتراژ سریال ها و فیلم های زیادی را به عهده داشتم و طبیعی است به خاطر کارمان حتما باید نمونه های خارجی را ببینیم تا با جدیدترین متدها برای ساخت تیتراژ آشنا شویم. ضمن این که برای کار خودمان هم الگو خواهیم گرفت. گاهی پیش می آید که برای خلق ایده ای برای تیتراژ چند طرح را با هم کلاژ نموده و در نهایت به یک ایده تعیین می رسیم. در مجموع کوشش نموده ام تیتراژ کارهایم با محتوای کار و شخصیت پردازی ها هماهنگ باشد.

آهنگساز: فریدون شهبازیان

چی به چی: شهبازیان از اواسط دهه 50 ساخت موسیقی فیلم را آغار کرد و در دهه 60 وی بیشتر تمرکزش را بر ساخت موسیقی متن فیلم ها و سریال های تلویزیونی معطوف کرد، جایی که مجال بیشتری به آهنگساز برای فعالیت داد.

او برای بسیاری از فیلم های سینمایی و سریال های ماندگار و پیروز موسیقی ساخت که بعضی از این آثار موسیقیایی جوایز بسیاری را در جشنواره های داخلی و خارجی برایش به همراه داشت. او آهنگساز سریال یاور است که می توان گفت اعتبار خوبی برای سریال است، به ویژه که سریال یاور یک تم جوانمردی دارد و استادی چون شهبازیان سابقه کارهای اینچنینی دارد.

نکته قابل تامل این است که شهبازیان هنگام ساخت موسیقی سریال یاور درگیر شکستگی شده بود و با توجه به اتفاقی اتفاق افتاده با همان شرایط ساعت ها کار کرد تا موسیقی سریال را بسازد. تهیه نمایندگان برای ساخت آثارشان می توانند سراغ هنرمندان پیشکسوت بروند که به اعتبار کار بیفزاید.

مثل یک آلبوم

طراح تیتراژ: سامان ارشدی

آثار قبلی: برنامه های تلویزیونی بسیاری مانند ایبکر، خانواده امید، تازه ها، پایش، حالا خورشید و...

طراح چه می گوید: امروزه استفاده از پروژه های از پیش ساخته شده نامتناسب و کپی برداری از تیتراژهای فیلم ها و سریال های خارجی، بدون توجه به ارتباط مفهومی و متناسب بودن فضای بصری، مساله ای است که در فیلم ها، سریال ها و برنامه های مختلف تلویزیونی بسیار دیده می گردد. طراحی تیتراژ در فیلم ها و سریال های خارجی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در بسیاری از فیلم ها و سریال ها، زمان و هزینه بالایی برای این امر صرف می گردد، اما این موضوع در فیلم ها و سریال های ایرانی کمتر به چشم می خورد و معمولا در زمان کوتاه و بدون برنامه ریزی دقیق انجام می گردد. طراحی تیتراژ بچه مهندس4 در فروردین سال 1400 همزمان با فیلمبرداری این سریال شروع شد.

البته تیتراژ سه فصل قبلی را من نساخته بودم و در جریان سریال هم نبودم. به همین دلیل چالش اساسی در طراحی تیتراژ، آماده نبودن سریال در زمان طراحی بود که امکان برقراری ارتباط حسی و بصری را با فضای فیلم سخت می کرد. پس از برگزاری جلسات با کارگردان و تهیه نماینده جلسات ایده پردازی انجام و از بین اتودهای اولیه، طرحی که به فضای سریال و انتظارات کارگردان و تهیه نماینده نزدیک تر بود، اجرایی شد. تیتراژ سریال بچه مهندس4 از نظر بصری در فضایی گرافیکی که تمرکز آن روی تصاویر بریده شده بازیگران از صحنه هایی از فیلم است، طراحی شد. نکته ویژه ای که در طراحی تیتراژ بچه مهندس قابل ذکر است و این تیتراژ را از سایر کارها مجزا می نماید اهمیت ویژه متحرک سازی حروف فارسی و تایپ نستعلیق در این پروژه است. حروف فارسی بر خلاف حروف انگلیسی از پیوستگی خاصی در طراحی برخوردارند که این امر متحرک سازی فارسی را سخت می نماید. از سوی دیگر من در سال های اخیر با تمرکز روی متحرک سازی خط فارسی کارهای متفاوتی در این زمینه داده ام.

آهنگساز: سعید رضایی

چی به چی: نام رضایی در تیتراژ به عنوان آهنگساز تیتراژ ذکر شده است. او کوشش نموده با توجه به فضای قصه سریال بچه مهندس 4 و شخصیت پردازی ها از ریتم استفاده کند که به مخاطب آرامش بدهد. به همین دلیل افت و خیز زیادی در آهنگسازی تیتراژ نمی بینیم. او با خوانندگانی همچون روزبه نعمت اللهی، سیامک عباسی و... همکاری داشته است. همچنین آهنگسازی آلبوم کامران تفتی را هم به عهده داشته است.

راز چشم دنیا بین

طراح تیتراژ: پژمان ابوالقاسمی

آثار قبلی: نجلا، بانوی عمارت، بر سر دوراهی، قطعه گمشده، دلدادگان، پدر، بال های خیس و...

طراح چه می گوید: با توجه به موضوع سریال احضار در طراحی تیتراژ شروعین از چشم دنیا بین استفاده کردم. البته برای طراحی تیتراژ با علیرضا افخمی خیلی صحبت کردم و به دنبال یک عنصر مهم بودیم تا در تیتراژ بگذاریم که موردتوجه هم قرار بگیرد و در ادامه از صحنه های دیگر سریال هم استفاده کنیم.

به عنوان مثال در بخشی از تیتراژ از رنگ قرمز و دست ها هم استفاده کردم یا نمادهایی که در اتاق احضار روح که بخشی از قصه را شکل می دهد، بهره بردم. ضمن این که برای دراماتیک کردن کار و از سوی دیگر فضای رمزآلود و پیچیده آن هم نشان بدهیم از تصاویر بازیگران استفاده کردم، زیرا کارگردان می خواست تیتراژ برای مخاطبان رمزآلود باشد تا آنها را برای تماشای قصه هم بیشتر جذب کند. به همین دلیل شاهد فضای وهم و ابهام هستید و حتی در بخش هایی از فضای ترس هم بهره برده ایم. البته کار طراح تیتراژ همین است که با توجه به موضوع و فضای قصه و شخصیت پردازی ها طراحی انجام بدهد تا به بهترین شکل تصویرگر مفاهیم اثر نمایشی مربوط باشند. در مدت پخش سریال احضار من پیغام های زیادی به واسطه شبکه های اجتماعی دریافت کردم که تحت تاثیر فضای رمزآلود و همراه با ترس قرار گرفتند و به خواست کارگردان این فضا را در تیتراژ هم شاهد هستید. در مجموع در سال های فعالیتم برایم تفاوت نداشته سازنده تیتراژ موضوعات خالی باشم. بلکه هر کاری سفارش داده می گردد، کوشش می کنم متناسب با فضای قصه و شخصیت پردازی، تیتراژ را طراحی کنم. طبیعی است علاقه مند هستم فضای کار برایم چالش برانگیز باشد تا من هم کوشش بیشتری داشته باشم. در این جهت، صحبت و تعامل با کارگردان و تهیه نماینده منجر به خروجی بهتر کار می گردد. اما قاضی اصلی، مردم هستند؛ زیرا ما برای مردم کار می کنیم و آنها هستند که باید با کار ارتباط برقرار نمایند.

آهنگساز: آریا عظیمی نژاد

چی به چی: عظیمی نژاد بر خلاف دیگر آهنگسارها بیشتر میان مردم شهره است، به ویژه بعد از این که داوری برنامه عصر جدید را قبول کرد و مردم به واسطه این برنامه او را دیدند، میان مردم بیشتر به شهرت رسید.

او جزو آهنگسازان حرفه ای است که تا امروز آهنگسازی سریال هایی با مضامین متفاوت با خانمان، پایتخت، علی البدل، میکائیل، چک برگشتی و... را انجام داده است.

او آهنگسازی سریال احضار را به عهده داشته و کوشش نموده ریتم موسیقی کاملا با فضای رمزآلود سریال همخوانی داشته باشد.

فاطمه عودباشی - رسانه / روزنامه وبلاگ سمیه