آموزشگاه اسکار؛ نهادی ضدزن با ساختار های مافیایی
به گزارش وبلاگ سمیه، خبرنگاران: سال جاری مرد طلایی هالیوود (تندیس اسکار) می تواند با رضایت خاطر بیشتری شاهد برگزاری مراسم بزرگداشت خبرنگارانی عالم سینما باشد:، چون در این نود و دومین دوره، تنها فیلم هایی که با نگاهی مردانه، سرنوشت قهرمانان مرد را به تصویر کشیده اند، برای رقابت در این مهم ترین رویداد سینما انتخاب شده اند. این شخصیت های مذکر در بخش کارگردان برتر عبارتند از: یک بیمار روانی که لباس دلقک ها را به تن نموده و دست به کار های وحشیانه می زند (جوکر ـ تاد فیلیپس)؛ دو سرباز که در بحبوحه درگیری های خونین جنگ جهانی اول، در صدد برمی آیند جان هم ردیف های خود را نجات دهند (1917ـ سم مندس).
ریحانا در کنار پوستری از فیلم کووین و اسلیم به کارگردانی ملینا ماتسوکاس
Frazer Harrison/Getty Images/AFP
یک گروه مافیا که مردی ایرلندی را برای کشتن دشمنان خود اجیر می نماید (مرد ایرلندی ـ مارتین اسکورسیزی)؛ بازیگر پابه سن گذاشته ای که در کنار بدلش، کار های خطرناک و خارق العاده ا را که در فیلم ها انجام داده اند، به یاد می آورد (روزی روزگاری در هالیوود ـ کوئنتین تارانتینو)، و پایان پسر فقیر زرنگی که خود را به عنوان معلم سر خانه زبان انگلیسی جا می زند تا به دختر مورد علاقه اش نزدیک شود، خانواده ثروتمند و ساده اندیش او را تلکه کند و پدر و مادرش را از تنگدستی نجات دهد (انگل ـ بونگ جون-هو). به عبارت دیگر آموزشگاه اسکار در دومین دهه قرن 21، هنوز با شناسه های نخستین دوره این جایزه - که در 1929 برگزار گردید، عمل می نماید و هیچ یک از کارگردانان زنی را که در سال 2019 با فیلم های خود خوش درخشیدند، نامزد جایزه اش نکرده است.
تجربه های مذکر بر پرده سینما
نگرش مردپسندانه این دوره، در بخش فیلم برتر هم رعایت شده که در آن 9 اثر در رقابت با یکدیگر قرار دارند؛ علاوه بر فیلم های یادشده در بخش بهترین کارگردان، دستمایه اصلی سه فیلم منتخب این بخش نیز به طور کلی پیرامون جنس مذکر و نگاه و تجربه هایش می چرخد: قهرمانانی که برای سرازیر کردن سود بیشتر به جیب صاحبان دو کارخانه خودروسازی با هم به رقابت برمی خیزند (فورد در برابر فراری ـ جیمز منگلود)؛ ترومپت نواز نازک دلی که با مسئله جدایی از همسر هنرمندش به سختی کنار می آید (داستان ازدواج ـ نوآ بامباک) و پسرکی که دوست فرضی اش، یک دیکتاتور جانی به نام هیتلر است (خرگوش جوجو ـ تایکا وایتیتی).
تنها یک فیلم تاریخی ـ درام از یک کارگردان زن توانسته است در این بخش به مرحله نهایی راه یابد: زنان کوچک از گرتا گرویگ، بازیگر و کارگردان پرآوازه آمریکایی. این فیلم هفتمین اقتباس سینمایی از رمانی به همین نام، از لوییزا می الکات، نویسنده آمریکایی است که گوشه هایی از زندگی زنان آمریکای سال 1868 (در سَکرومِنتو) را به تصویر می کشد.
نام گرتا گرویگ به عنوان یکی از استعداد های دنیای سینما با نخستین فیلم انتقادی و پرکشش او - در ژانر کمدی ـ درام با عنوان لیدی برد در سال 2017 مطرح شد و در ردیف نامزد های دریافت اسکار دوره پیشین نهاده شد. زنان کوچک پس از اکران در آمریکا، به سوگلی بسیاری از منقدان کارکشته این کشور تبدیل شد و از سوی بنیاد فیلم آمریکا و مجله نیویورک تایمز، به عنوان یکی از بهترین فیلم های سال 2019 برگزیده شد. این فیلم همچنین نامزد دریافت جایزه در شش بخش دوره کنونی اسکار هم هست.
یک بام و دو هوا؛ سیاست سینمایی اسکار
هر چند که در تاریخ 92 ساله اسکار، تنها پنج سینماگر زن برای بخش های مهم نامزد شده اند، سال جاری انتشار فهرست نامزد های اسکار، با موج اعتراض در شبکه های اجتماعی و راه اندازی هشتگ خیلی مردانه همراه شد. کیل بوکنن، منقد نیویورک تایمز، در مصاحبه ای با ان پی آر از عدم حضور کارگردانان زن در این دوره (به استثنای گرتا گرویگ)، انتقاد کرد و گفت: ناراحت نماینده است که هنوز هم برای فیلم های سینماگران زن، که نقش اول آن ها را زنان بازی می نمایند، به اندازه فیلم های کارگردانان مرد با همان کیفیت، ارزش برابر قائل نمی شوند.
واقعیت این است که در سال 2019 به اندازه کافی فیلم هایی از سینماگران زن به بازار آمد که با معیار ها و شناسه های هالیوودیِ اسکار می توانست به مرحله نهایی رقابت راه یابد؛ از جمله کمدی - جنایی شیادان، ساخته لورن اسکافاریا که در آن جنیفر لوپز در کنار کنستانس وو، جولیا استایلس و دو ستاره پرآوازه موسیقی هیپ هاپ نقش آفرینی می نمایند. دستمایه فیلم به زندگی و ماجراجویی های چند زن برمی شود که در بحران مالی وال استریت در سال 2008، دار و ندار خود را از دست می دهند و تصمیم می گیرند به هر بهایی که شده، آن را باز پس بگیرند.
به نظر کارشناسان آمریکایی سینما، فیلم وداع از لولو وانگ، کارگردان آمریکایی چینی تبار نیز می توانست یکی از نامزد های دریافت اسکار در بخش فیلم برتر باشد. این فیلم که فرهنگ آسیای شرقی و آمریکایی را به یکدیگر پیوند می زند، داستان مادرعظیم محبوبی را به تصویر می کشد که فرزندانش از مرگ زود هنگام او با خبر می شوند و برای وداع به زادگاه خود سفر می نمایند تا روز های واپسین مادر عظیم را ـ که خود از آن بی اطلاع است ـ در کنارش بگذرانند.
درام کویین و اسلیم از ملینا ماتسوکاس، کارگردان آمریکایی یونانی تبار، نیز می توانست بنا بر ارزیابی منتقدان آمریکایی به عنوان نامزد دریافت اسکار در بخش فیلم برتر برگزیده شود. این فیلم پرکشش، سرنوشت زن و مردی سیاه پوست را بازگو می نماید که پس از آشنایی در نخستین ملاقات خود، با افسر پلیسی درگیر می شوند و او را در مقام دفاع از خود می کشند. این دو، ولی به جای تسلیم کردن خود، محل حادثه را ترک می نمایند و می گریزند. کویین و اسلیم ماجرا هایی را به تصویر می کشد که این زوج جوان در جریان فرار خود تجربه می نمایند.
ساختار مافیایی
انتخاب نشدن فیلم یادشده - که از گرایش های قوی نژادپرستانه دستگاه امنیتی آمریکا انتقاد می نماید، علاوه بر اعتراض طرفداران دفاع از حقوق سینماگران زن، خشم دست اندرکاران سیاه پوست عالم سینما را نیز برانگیخته است. غیرسفید پوستان آمریکایی از این که مسائل و تجربه هایشان از سوی هالیوود جدی گرفته نمی شود، گله می نمایند. هشتگ اسکار خیلی سفید که در سال های 2015 و 2016 جنجال آفرید، در پی این اعتراض ها شکل گرفت.
اما ظاهرا این انتقاد ها بر برداشت و نحوه گزینش دست اندرکاران آموزشگاه اسکار - که نزدیک به 6000 عضو دارد، تاثیری نمی گذارد. دلیل این امر به باور کارشناسان سینما، ساختاری است و از ترکیب اعضای آن ناشی می شود: بر اساس آماری که در سال 2013 منتشر شد، اکثریت این اعضا را مردان سفید پوستِ مسن تشکیل می دهند.
جان هورن، یکی از روزنامه نگارانی که در تهیه این آمار شرکت داشته، بر این باور است که هر چند آموزشگاه در سال های گذشته کوشیده اصلاحاتی در این ساختار ایجاد کند، آموزشگاه هم مثل مافیاست؛ یک بار که عضو شدی، تمام عمر عضوی.
تغییرات صوری
اغلب نهاد های دموکراتیک که در راه برابری حقوق و امکانات کارگردانان زن و مرد در گستره سینما کوشش می نمایند، بر این باورند که تغییرات ساختاری اسکار، بیشتر صوری است تا ماهوی. به عنوان نمونه، در اطلاعیه ای که 2019 برای اعضای شاخه های گوناگون اسکار ارسال شده، آمده است که از سال 2020 فهرست کوتاه فیلم های انتخابی، باید به جای 9 فیلم، 10 فیلم را شامل شود. این فیلم ها در مرحله مقدماتی از میان 93 فیلم داوطلب از سوی کمیته انتخاب فیلم های بلند بین المللی غربال می شوند و در مرحله بعدی، به 5 فیلم کاهش می یابند.
تغییرات جدید همچنین حاکی از آن است که همه اعضای آموزشگاه که 10 فیلم فهرست کوتاه را دیده اند، می توانند در انتخاب نامزد های مرحله نهایی هم شرکت نمایند. استفاده از سیستم آنلاین برای رای دهندگان هم یکی دیگر از اصلاحات آموزشگاه بود که در سال گذشته مطرح شد. پیش از آن اعضا، می بایست فیلم ها را در سینما ببینند.
افزون بر این ها هیئت مدیره آموزشگاه تصمیم گرفت، نام شاخه بهترین فیلم خارجی جوایز اسکار را به بخش بهترین فیلم بین المللی تغییر دهد. انتخاب فیلم انگل از کره جنوبی در قسمت کارگردان برتر، در پی این تصمیم اجرا شده است.
چرخی که تا ابد می چرخد؟
بر اساس ارزیابی های نهاد های حامی حضورِ برابر زنانِ کارگردان و فیلمساز در عرصه سینما، اصلاحات جدید آموزشگاه، تغییر چشمگیری در شرایط کاری و رقابتی سینماگران زن به وجود نیاورده است؛ مردان سفید و پا به سن گذاشته، همچنان بر مسند کارند و به فیلم ها و موضوع هایی رای می دهند که باب سلیقه و ذوق آن هاست. در نتیجه پیش بینی می شود که سهم سینماگران زن در این گستره، همچنان اندک باقی بماند. زیرا فیلم های برندگان جوایز اسکار و ساز و کار آن ها، هر سال به گونه ای فرایند و سمت و سوی آینده بازار فیلم را معین می نمایند.
کیل بوکنن، منقد نیویورک تایمز، در مصاحبه یادشده می گوید: هر سال فیلم هایی با بازیگران معین و موضوع های خاص تهیه می شوند، چون از طرف آموزشگاه به ما می گویند که این موضوع ها و این فیلم ها مهم هستند. از طرف دیگر آموزشگاه می گوید: ما فقط می توانیم فیلم هایی را نامزد کنیم که در بازار موجود است. تازه در خیلی از موارد کارهایِ مشابه ساخته دست زنان کارگردان در بازار هست، ولی ما هنوز به فیلم هایی که زنان می سازند، به اندازه فیلم هایی که مردان کارگردان تهیه می نمایند، بها نمی دهیم؛ فیلم هایی که خشونت و درام در آن زیاد است؛ و این چرخه، همین طور می چرخد.
شاید به این دلیل که این چرخه تا ابد بچرخد، آموزشگاه اسکار در سال 2017 تصمیم گرفت تندیس مرد طلایی هالیوود را درست مانند نسخه اصلی آن در نخستین مراسم اسکار سال 1929 بسازد، تا به طور نمادین دفاع از سنت های دیرپای خود را نیز به نمایش بگذارد.
منبع: ایندیپندنت - فهیمه فرسایی
منبع: برترین ها