فراوری فرهنگ با ممیزی رقم نمی خورد، برترین ممیز مخاطب است - وبلاگ سمیه

به گزارش وبلاگ سمیه، نویسنده و منتقد هنری ضمن نقد نبود چهارچوب معین برای ممیزی گفت: ممیزی برای مخاطب نیست و به نوعی مشروعیت ممیزی هم از سوی مخاطب معین نمی گردد.گویی ممیزی در فراوری فرهنگ نقیض خودش پیروز تر بوده تا نیل به اهداف خود.

گروه فرهنگ و هنر وبلاگ سمیه؛ زیورعالم نویسنده و منتقد ادبی درباره ضرورت وجود ممیزی در حوزه هنر و خصوصاً ادبیات مصاحبه با وبلاگ سمیه گفت: اگر ملاک ما در حوزه ممیزی قانون اساسی باشد، در اصل 25 به صراحت حاکم را از سانسور منع نموده اما با یک شرط. بازرسی و نرساندن نامه ها، ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی، افشای مخابرات تلگرافی و تلکس، سانسور، عدم مخابره و نرساندن آن ها، استراق سمع و هر گونه تجسس ممنوع است مگر به حکم قانون. مسأله اصلی آنجاست که سانسور جز به حکم قانون ممکن نیست. اساساً در حوزه فرهنگ قوانین نظارتی از سوی شورای انقلاب فرهنگی صادر می گردد.

این فعال فرهنگی در نقد قانون گذاری دیگر ارکان ادامه داد: فارغ از اینکه ترکیب شورای انقلاب فرهنگی، ترکیب تأمل برانگیزی است و وجاهت فرهنگی آن می تواند مورد تردید قرار بگیرد، شرایط حقوقی شورا نیز محل جدال است. عموماً نظام قانونگذاری در انقیاد مجلس است و شما در مقام مردم می توانید از ابزار لازم برای اعتراض به قوانین و طرح ها اقدام کنید، می توانید در برابر مجلس تحصن کنید یا اینکه به کمیسیون اصل 90 رجوع کنید؛ اما درباره شورای انقلاب فرهنگی چنین چیزی وجود ندارد. شما نمی توانید به راحتی اعتراض کنید و مصوبات این شورا را زیر سؤال برید. بماند که برگزاری شورا هم خودش مشمول دردسرهای زیاد است. بین سال های 1398 تا 1400 شورا برگزار نشد.

زیورعالم اضافه کرد: در چنین شرایطی آن شرط موجود در اصل 25 مخدوش است و از قضا همین شرط به اصل قانون بدل می گردد. یعنی اصل را که اصلی مترقی است رها می کنیم و به فرع ماجرا می پردازیم. نتیجه کار هم معین است. اسلوب ویژه ای در ممیزی وجود ندارد. برای مثال در حوزه تئاتر از دهه هفتاد تا به امروز قانون جامعی مدون نشده و سلیقه ای اداره می گردد. چند سال پیش هم وقتی وزیر ارشاد در ممیزی تئاتر ورود کرد برخلاف قانون، قانون فراوری کرد؛ در حالی که او مجری قانون بود، نه قانون گذار. خود اصل 25 هم نیازمند بازنگری است البته، در این قانون درباره پلتفرم های تازه چیزی وجود ندارد؛ ولی راه تفسیر باز است و از قضا، بیشتر از خود اصل، تفسیر در حال اعمال است. باز تأکید می کنم که تفسیر هم بر اساس آن فرع انتهای اصل است که مخدوش شده. حالا آیا ممیزی باید باشد یا نباشد یک پرسش بی فایده است؛ چون قانونگذار خودش تکلیفش با این اصل معین نیست.

روزنامه نگار و منتقد ادبی پیرامون چارچوب ممیزی های و وابستگی آن به سلایق سیاسی و تغییر دولت ها توضیح داد: در حوزه تخصصی من که تئاتر است، قانون مدون 25 ساله هیچ چارچوب معینی ندارد. یک دستور تفسیری است. یعنی اصلاً معین نیست مصداق توهین چیست یا اصالت یک ممیزی براساس چه مصداقی است. همه چیز در تفسیر کردن فردی خلاصه می گردد. با حضور یک دسته فکری، می گردد تفسیر آن قانون را برعکس کرد.

زیورعالم پیش بینی خود از فرایند ممیزی ها در دوره وزارت ارشاد فعلی اینگونه تشریح کرد و گفت: اگر ملاک قضاوت برنامه وزیر باشد که منظره منفی است. وزارت ارشاد نگاه ارشادی برای وزارت خود متصور است، نه تصور بخش فرهنگ. فراوری فرهنگ هم با ممیزی رقم نمی خورد. اساساً نگاه وزارتخانه سال های سال سلبی است. تقویت مداوم بخش ممیزی یا نزاع با دیگر دستگاه ها برای حفظ بازوی نظارتی حکایت از فقدان نگاه ایجابی است. مثلاً شما نمی توانید قاطعانه بگویید برای بهبود کیفیت هنری آثار ایرانی وزارت چه برنامه ای دارد، ولی می توان فهمید برای ممیزی چه رویکردی در نظر دارد و این یعنی میان هنرمند در مقام ارباب رجوع وزارت و بدنه وزارت رابطه سلبی است. هرچند اساسأ مدت ها است همین رویه منجر به سوق دادن هنرمند به سمت رفتارهای خارج از سیستم می نماید.

این نمایش نامه نویس درباره مسائل نویسندگان در ارتباط با ممیزی ها در دوره های قبل گفت: من تا به امروز سه کتاب منتشر کردم که محتوای نزدیک به هم داشتند و از قضا هیچ یک با یک متر ممیزی نشد. البته بماند که بعضی از ممیزی ها اساساً برای من قابل درک نبودند. ساده ترین چیزها با بدبینانه ترین شرایط ممیزی می گردد. شاید نگاه شخصی ممیز در این موضوع دخیل باشد. به نظر من برترین ممیز مخاطب است. چه بسا بسیاری از هزینه های گزاف در ممیزی در بازار شکل دیگری پیدا می کرد. بحث من این است که ممیزی برای مخاطب نیست و به نوعی مشروعیت ممیزی هم از سوی مخاطب معین نمی گردد. کما اینکه بازار داغ کتاب های افست نشان می دهد مخاطب در پی اثر ممیزی نشده است. پس گویی ممیزی در فراوری فرهنگ نقیض خودش پیروز تر بوده تا نیل به اهداف خود.