سنجیده اندیشیدن از الف تا یاء - وبلاگ سمیه

به گزارش وبلاگ سمیه به نقل از روابط عمومی انتشارات علمی و فرهنگی، اندیشیدن از الف تا یاء با زیرعنوان گام نخست در تفکر نقادانه، نوشته نایجل واربرتن، فیلسوف انگلیسی و استادیار فلسفه، است؛ کتابی که تفکر انتقادی را به ویژه از منظر مرور مغالطه های منطقی مشهور و الگوهای سنجشگری پی گرفته، مهدی خسروانی آن را ترجمه نموده و به تازگی به چاپ چهارم رسیده است.

مترجم در این اثر برای اصطلاح تفکر انتقادی سنجشگرانه اندیشی را انتخاب نموده است؛ نکته ای که چهل صفحه مقدماتی مترجم کتاب را به خود اختصاص داده است. خسروانی در چهل صفحه با جزئیات و دلیل های بسیاری شرح می دهد که سنجشگرانه اندیشی ترجمه درست تری برای اصطلاح critical Thinking است. پیشتر از این ما با معادل تفکر انتقادی بیشتر آشنا بودیم، اما خسروانی استدلال می نماید که تفکر انتقادی هنوز آن طورها که باید جا نیفتاده است و می توان سنجشگرانه اندیشی را برایش جایگزین کرد. شرحات چند ده صفحه ای روان او برای این انتخاب تأمل برانگیز و آموزنده است.

پس از مقدمه مترجم، کتاب اصلی واربرتن در 216 صفحه شروع می گردد. همان طور که گفته شد سویه آشنایی با مغالطه های منطقی و مرور آن بن مایه کتاب واربرتن را تشکیل می دهد. از این روی کتاب خیلی شبیه کتاب های مرور مغالطات شده است، با این تفاوت که در اینجا ما تا حدودی با سویه های ایجابی سنجیده اندیشی هم آشنا می شنویم. ولی در هر صورت شباهت محتوایی کتاب با کتاب هایی که پیشتر درباره مغالطه ها نوشته و منتشر شده به حدّی است که می توان اسم کتاب را آشنایی با مغالطه های منطقی گذاشت. البته که محتوا محدود به مغالطه نیست و الگوهایی تفکری را هم شرح می دهد که به تقویت سنجشگری می انجامد.

اندیشیدن از الف تا یاء یا A تا Z در نسخه اصلی، با پایه قرار دادن مرور مغالطه های منطقی (در کنار الگوهای سنجشگرانه اندیشی مثل آزمایش ذهنی) برحسب حروف الفبا تدوین یافته است. با لحاظ اینکه در نسخه فارسی و ترجمه شده این تدوین و دسته بندی با نظم الفبایی فارسی انجام شده است. مثلاً در باب آ ما با مفاهیم و مغالطه هایی مثل آدمک پوشالی، آرزویی اندیشی و آزمایش ذهنی آشنا می شنویم.

زبان کتاب روان و مثال ها ملموس و آشنا و شرحات تا حدّ ممکن عاری از اصطلاحات فنی منطقی و فلسفی است. خواننده در خاتمه کتاب با مرور و اشراف بر هر کدام از مفاهیمی مثل شاهد حکایتی، توسل به جمعیت، بازتعریف دلبخواهی، توریه گویی، قیاس ناکامل، استدلال دندان شکن، پاسخ وکیل، وکیل مدافع شیطان، پاسخ سیاستمدار، برهان جهل، ژرف نمایی، استدلال شیب لغزنده و ... و هم مغالطه هایی صوری و غیرصوری ای مثل مغالطه حمله شخصی، آدمک پوشالی، خودت هم، ون گک، تعلق شخصی، این را نگویی چه بگویی، پیداش، خلط همبستگی/دلیل، دلیل های بد، دموکراتیک، ریشه شناختی و ... می تواند با ذهنی پخته و تیزتر اندیشه های خود و دیگران را حلّاجی کند و مینیاتوری بسنجد.

انتشارات علمی و فرهنگی کتاب Thinking from A to Z با اسم فارسی اندیشیدن از الف تا یاء، نوشته نایجل واربرتن با ترجمه مهدی خسروانی را منتشر نموده است. این کتاب نخست بار در سال 1388 منتشر شده است. انتشارات علمی و فرهنگی پس از استقبال مخاطبان از کتاب به تازگی چاپ چهارم اندیشیدن از الف تا یاء را با قیمت 38 هزار تومان روانه بازار نموده است.