خبرنگاران نقش مغفول والدین در آموزش مجازی دانش آموزان - وبلاگ سمیه

به گزارش وبلاگ سمیه، ساری - خبرنگاران - خانواده ها در سال تحصیلی کرونایی نقش و وظایف بسیار پررنگی برای برطرف خلاءهای آموزشی دارند که بسیاری از این وظایف در سایه انتقادهای مطرح شده به زیرساخت های آموزش آنلاین و ابهامات موجود در برنامه ریزی های مسئولان مغفول مانده و حتی خود خانواده ها از اهمیت این وظایف در برطرف بسیاری از کاستی های موجود مطلع نیستند.

به گزارش وبلاگ سمیه، آغاز سال تحصیلی در شرایط متفاوت کرونایی سرگردانی ها و پرسش های زیادی را برای والدین، آموزگاران و کادر آموزشی مدارس و به ویزه دانش آموزان ایجاد نموده است. با وجود این که گمان می شد فرصت سه ماهه تابستان برای ایجاد زیرساخت ها و بسترهای مناسب آموزش مجازی عمده خلاءها را پر کند و مسئله ای برای آموزش مجازی وجود نداشته باشد، اما چالش های متعددی پیش روی خانواده ها دیده می گردد.

برخی والدین دانش آموزان انتظاراتی از نظام آموزشی دارند و برخی دیگر نیز به فراهم نبودن زیرساخت های آموزش مجازی منتقد هستند. عده ای هم معتقدند نظام آموزشی باید قوی تر از شرایط کنونی وارد عرصه آموزش مجازی گردد و همه ابعاد مدیریت آموزش از راه دور برای دانش آموزان را تحت مدیریت و نظارت خود قرار دهد.

انتظارات والدین

الف-توسلی پدر یک دانش آموز پایه سوم ابتدایی است که به خبرنگار می گوید: آموزش و پرورش باید در شرایط کنونی تمرکز بیشتری بر پیگیری شرایط آموزش دانش آموزان در منزل داشته باشد و خلاء حضور نیافتن دانش آموزان در مدارس را پر کند.

این شهروند 41 ساله بر این باور است که دانش آموزان به دلیل حضور نیافتن در مدارس یا کمتر شدن زمان حضورشان در کلاس ها نمی توانند مبانی آموزشی را به درستی فرا بگیرند و مهم تر این که از امتیاز هم صحبتی و هم اندیشی با سایر هم کلاسی های خود محروم هستند. به همین دلیل آموزگاران و کادر آموزشی باید پیگیری بیشتری داشته باشند تا دانش آموز مفاهیم درسی را بهتر درک کند.

این نگرش را در دیدگاه و نگاه بسیاری از والدین دیگر هم می توان یافت. م-شکورزاده مادر دانش آموز پایه اول ابتدایی است و از این که فرزندش در نخستین سال تحصیل باید شرایط متفاوتی را تجربه کند و ممکن است از فرآیند درست آموزش عقب بیفتد ، ابراز نگرانی می نماید.

او به خبرنگار وبلاگ سمیه می گوید: پایه و سنگ بنای آموزش تحصیلی در هر فرد از همین کلاس اول آغاز می گردد. به همین دلیل برای همه ما معمولا خاطرات کلاس اول پررنگ تر است. حالا در این شرایط کلاس اولی ها از فرآیند مرسوم آموزش تحصیلی محروم شده اند و انتظار می رود کادر و نظام آموزشی برای این گروه برنامه های ویژه ای در نظر بگیرد تا کمبودهای اجباری ناشی از شیوع کرونا مقداری برطرف گردد.

نقش پدر و مادر در آموزش و آنلاین

در عین حال برخی از دانش آموزان که دغدغه و نگرانی تحصیل دارند، معتقدند باید ارتباط بیشتری با معلم هایشان داشته باشند و معلم ها باید وقت بیشتری برای آن ها بگذارند. درخواستی که با توجه به تعدد دانش آموزان و ممکن نبودن ارتباط همزمان و حضوری بین آموزگار و دانش آموز عملا به نتیجه ای نمی رسد. در همه این درخواست ها و انتقادها انگشت اشاره والدین و دانش آموزان به سمت آموزگاران و نظام آموزشی است. والدین به درستی و به حق منتقد ضعف های نظام آموزشی برای شرایط موجود هستند، اما توجهی به نقش مهم و مکمل خود در شرایط کنونی ندارند.

کارشناسان حوزه آموزش معتقدند در شرایط ناگزیر کنونی نقش والدین و اعضای خانواده دانش آموز کمتر از آموزگاران و کادر آموزشی نیست. به اعتقاد این گروه از کارشناسان و بسیاری از مسئولان آموزشی، والدین نباید به بهانه مسئولیت ذاتی و حرفه ای آموزش و پرورش در فراهم کردن زیرساخت های آموزشی، نقش مهم خودشان در فرآیند آموزشی با ساختار ناگزیر کنونی را نادیده بگیرند و به آن کم توجه باشند.

فروغ پرهوده، مشاور آموزش و کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی بچه ها معتقد است که سال جاری خانواده ها نقشی کاملا متفاوت در آموزش تحصیلی فرزندان شان دارند و باید به این تفاوت توجه زیادی داشته باشند.

دوری از اضطراب و نگرانی

او به خبرنگار وبلاگ سمیه می گوید: سال تحصیلی جدید با سال های قبل تفاوت بسیار زیادی دارد. سال جاری آموزش به صورت مجازی و نیمه حضوری است و حتی ممکن است همین آموزش نیمه حضوری هم بنا به شرایط احتمالی لغو گردد. همین باعث می گردد خانواده ها دچار نگرانی و سردرگمی در خصوص آموزش تحصیلی فرزندشان شوند.

به گفته وی بسیاری از والدین در یک دوراهی بین سلامت و آموزش قرار گرفته اند؛ از یک سو نگران سلامت فرزندشان هستند و به آموزش مجازی فکر می نمایند و از سوی دیگر نگران آموزش تحصیلی اند و به فرستادن فرزندشان به مدرسه می اندیشند.

به اعتقاد کارشناسان و بسیاری از مسئولان آموزشی، والدین نباید به بهانه مسئولیت ذاتی و حرفه ای آموزش و پرورش در فراهم کردن زیرساخت های آموزشی، نقش مهم خودشان در فرآیند آموزشی با ساختار ناگزیر کنونی را نادیده بگیرند و به آن کم توجه باشند.

نخستین پیشنهاد این مشاور آموزش به والدین، دور کردن اضطراب از خودشان و فرزندشان و در نظر دریافت و معین اولویت برای فرزندشان است. پرهوده اظهار می نماید: پدر و مادر دانش آموزان ابتدا تصمیم بگیرند اولویت شان سلامت خودشان و و فرزندشان است یا آموزش؟ قطعا اولویت نخست هر پدر و مادری سلامت است و در چنین شرایطی آموزش مجازی در اولویت قرار می گیرد. در هر حال این پدر و مادر هستند که برای آموزش حضوری یا غیرحضوری فرزندشان تصمیم می گیرند که در هر دو شکل آموزش آن ها نیز وظایفی دارند.

پرهوده یکی از الزامات آموزش از راه دور برای دانش آموزان را آگاهی پدر و مادر و سایر اعضای خانواده به نقش بسیار پررنگ خودشان در آموزش تحصیلی بیان می نماید و می افزاید: در این شیوه آموزش برخی نکات و الزامات وجود دارد که فقط والدین می توانند آن ها را فراهم نمایند. فراهم کردن فضای مناسب از نظر فکری و فیزیکی، همراهی با دانش آموز، پیگیری مباحث درسی و ارتباط دریافت با آموزگار و حتی هم کلاسی ها برای درک درست مباحث درسی در آموزش از راه دور از مسئولیت های مهم والدین است که نباید ساده انگاشته گردد.

شبیه سازی کلاس درس در خانه

کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی بچه ها با اشاره به اهمیت فراهم کردن فضای فیزیکی مناسب و مدیریت محل دریافت آموزش مجازی دانش آموز در خانه، می گوید: یکی از وظایف مهم والدین آماده کردن فضای خانه برای آموزش و شبیه سازی فضای روانی خانه در هنگام آموزش آنلاین به فضای کلاس درس است.

وی می افزاید: نخستین مسأله این است که والدین دانش آموز محل تعیین و ثابتی را برای دریافت نکات آموزشی به صورت مجازی در نظر بگیرند. این مکان می تواند بخشی از هال یا اتاق خود دانش آموز باشد. اما مهم این است که نور کافی داشته باشد و از عناصری که می توانند حواس دانش آموز را پرت نمایند فاصله داشته باشد. اگر میز تحریر و جایگاه مناسب در دسترس باشد می توان از آن ها استفاده کرد و در غیر این صورت هم می توان با امکانات معمولی قسمتی از خانه را به صورت ثابت برای دریافت نکات آموزشی به صورت آنلاین آماده کرد.

به گفته این کارشناس، با کمی سلیقه و حوصله می توان در خانه ها فضایی مناسب برای آموزش ایجاد کرد. استفاده از وسایل یاری آموزشی برای محل آموزش و قرار دادن تجهیزات و لوازم و کتاب های دانش آموز در محل انتخاب شده برای جلوگیری از رفت وآمد او به منظور تهیه وسایل و ابزار مختلف آموزشی نیز از نکاتی هستند والدین باید در آموزش مجازی به آن ها توجه داشته باشند.

حذف عناصر بر هم زننده تمرکز دانش آموز

نکته دیگری که پرهوده به آن اشاره می نماید پذیرفتن فضای واقعی کلاس درس در ساعات آموزش آنلاین توسط خود والدین است. یعنی اعضای خانواده در ساعاتی که دانش آموز مشغول دریافت مباحث درسی به صورت آنلاین است، خودشان را بخشی از کلاس درس بدانند و از انجام رفتارهایی که ممکن است سبب حواس پرتی دانش آموز شوند خودداری نمایند.

نویسنده کتاب بچه ها دبستانی، بایدها و نبایدها اظهار می نماید: همانطور که دانش آموز در کلاس درس دور از سایر عوامل و عناصر مانند تلفن، تلویزیون و رفت وآمدهای جانبی است، در این کلاس های خانگی هم این مسائل باید مورد توجه والدین قرار بگیرد. برای مثال پدر یا مادر در ساعات آموزش آنلاین مشغول تماس تلفنی یا تماشای برنامه های تلویزیون یا گوش دادن به رادیو نباشند. تا حد امکان رفت وآمدهای غیرضروری در خانه طی ساعات آموزش انجام نگردد و قواعد و جدیت کلاس درس توسط سایر اعضای خانواده هم جدی گرفته گردد.

مدیریت زمان بندی آموزش توسط والدین

این مشاور آموزش برنامه ریزی برای ثبات در زمان آموزش را نیز از دیگر مواردی بیان می نماید که والدین باید آن را در منزل کنترل نمایند. او تصریح می نماید: پدر و مادر باید مانند سال های قبل و شرایط عادی تحصیلی، زمان خواب و بیداری دانش آموز را مدیریت نمایند. نه این که به هوای برگزار نشدن کلاس ها و آنلاین بودن آموزش، اجازه دهند دانش آموز تا هر ساعتی که خواست بیدار باشد و صبح هم هر زمان که دوست داشت بیدار گردد. این برنامه ریزی ها و زمان بندی ها در آموزش اصول مهمی هستند که فقط والدین می توانند آن را اجرا نمایند.

به گفته او معین زمان ثابت برای انجام فعالیت های درسی و کلاس آنلاین نیز از دیگر مواردی است که پدر و مادر باید آن را جدی بگیرند و به دانش آموز تکلیف نمایند. وی اظهار می نماید: پدر و مادر باید توجه داشته باشند که دانش آموز در ساعات تعیین و ثابتی از هر روز که آموزگار و سامانه آموزش آنلاین یا شبکه های تلویزیونی اعلام می نمایند برای فراگیری درس ها حضور داشته باشد. نه این که هر زمان خودش تمایل داشت پیگیر مباحث درسی گردد.

از نظر کارشناسان آموزش، حتی پوشش دانش آموز در منزل نیز می تواند بر جدیت او در یادگیری مباحث درسی تأثیر بگذارد. پرهوده در این باره می گوید: پیشنهاد می گردد که والدین دانش آموزان را مجاب نمایند با لباس مرتب و نزدیک به پوشش رسمی و عرفی به سمت کلاس های آنلاین خانگی هدایت نمایند. این موضوع می تواند از نظر روانی و فکری دانش آموز را در فضای روانی کلاس درس واقعی قرار دهد و به او ساختارمند بودن آموزش را یادآوری کند.

والدین به مثابه یاری آموزگار

کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی بچه ها یکی از مهم ترین وظایف والدین در شرایط کنونی برای پیشرفت تحصیلی دانش آموز را حضور با کیفیت در کنار دانش آموز برای آشنا شدن با مباحث درسی به منظور یاری به آموختن می داند و می گوید: سال جاری احتیاج است که والدین وقت بیشتری برای دانش آموز به ویژه در پایه های ابتدایی و هدایت بگذارند تا بتوانند به دانش آموز در یادگیری مباحث درسی یاری نمایند.

برگزیده جشنواره کتاب سال تربیتی مازندران در سال 1396 می افزاید: تأکید می گردد که پدر یا مادر هنگام برگزاری کلاس آنلاین یا تلویزیونی همراه با دانش آموز و کنار او حضور داشته باشند و سعی نمایند برای برطرف اشکال و پاسخ دادن به پرسش های احتمالی دانش آموزان، خودشان نیز این مباحث درسی را بیاموزند. طبیعی است که دانش آموز برخی مباحث را درست درک نکند. توجه والدین به این موضوع در کنار ارتباط دریافت با آموزگاران باعث می گردد والدین خودشان در نقش یک یاری آموزگار حضوری با کیفیت برای تحصیل داشته باشند.

حضور با کیفیت در کنار دانش آموز

این مشاور آموزش با بیان این که هر چه این نکات بیشتر رعایت گردد، کودک بهتر در فضای شبه آموزشی قرار می گیرد، حضور والدین در جلسات آنلاین یا حضوری با آموزگاران و کادر آموزشی را نیز از دیگر موارد مهم بیان می نماید و می افزاید: حتی در صورتی که همه زیرساخت های آموزش مجازی به شکل کاملا صددرصدی فراهم گردد، باز هم نقش والدین در شرایط کنونی به همین اندازه پررنگ و جدی است. در واقع خلاء زیرساختی موجود در سیستم آموزشی و بستر اینترنتی، نمی تواند بهانه ای برای کم توجهی خانواده ها به وظایف شان در بحث آموزش آنلاین باشد.

پرهوده به اهمیت حضور با کیفیت والدین در کنار دانش آموز اشاره می نماید و می افزاید: حضور مضطرب و نگران یا عصبانی والدین در کنار کودک تأثیر منفی بر یادگیری دانش آموز می گذارد. به همین دلیل تأکید می گردد که والدین ابتدا نگرانی و اضطراب را از خودشان دور نمایند و سپس با برنامه ریزی و درست و به موقع در کنار کودک باشند.

مسئولان آموزش و پرورش نیز طی هفته های اخیر و به ویژه از زمان آغاز سال تحصیلی 1399-1400 بارها از خانواده ها خواسته اند که سال جاری توجه بیشتری بر فرآیند آموزش داشته باشند. نگاه یکسویه به فرآیند آموزش و تأکید بر موظف بودن آموزش و پرورش برای فراهم کردن زیرساخت های آموزشی به ویژه از ابتدای سال تحصیلی و در روزهای اخیر که ضعف های آموزش آنلاین در کشور بیشتر به چشم آمد، سبب شده که عمده تمرکز خانواده ها به وظایف نظام آموزشی باشد و در این شیب تند انتظارات، نقش خود خانواده ها نادیده گرفته می گردد. موضوعی که سبب می گردد در نهایت فشار بر آموزگاران بیشتر گردد و کیفیت آموزش کاهش یابد.